पुढच्यास ठेच, मागला अतिशहाणा

आधीच्या चुकीतून शिकतो त्याला शहाणा म्हणतात. पण आधीची चुक जो मान्यच करीत नाही, त्याला त्यातून सुधारणे शक्य नसते आणि तो आधीची चुक झाकताना आणखी नवनव्या चुका करीत जातो. अनेकदा तुमच्या अशा चुकांचा दुसर्‍यांना लाभ होत असतो. दुर्दैवाने भारतातल्या आजच्या विरोधी पक्षांची व त्यांचे पोरकटपणाने समर्थन करणार्‍यांची तशीच दुर्दशा झालेली आहे. ते नुसते शहाणे नाहीत, तर अतिशहाणे आहेत. म्हणून मुळात आपण चुकतच नाही, याचा आत्मविश्वास त्यांना अशा रसातळाला घेऊन चालला आहे. २००२ पासून नरेंद्र मोदी हा राजकीय नेता अशा मुर्खपणाचा लाभ उठवित इतका मोठा राष्ट्रीय नेता बनून बसला आहे. अर्धशतकाचे राजकारण करून अडवाणी व वाजपेयी अशा दिग्गज भाजपा नेत्यांना जी लोकप्रियता वा यश संपादन करता आले नाही, त्यापेक्षा प्रचंड यश आज मोदींच्या खात्यात जमा दिसते. त्याचे श्रेय त्यांच्या कर्तृत्वापेक्षा विरोधकांच्या मुर्खपणाचा परिणाम आहे. २००२ सालात प्रथमच निवडणूक वा सत्तेच्या राजकारणात आलेल्या नरेंद्र मोदींपाशी तशी कुठलीही राजकीय पुर्वपुण्याई नव्हती. पण त्यांच्या मुख्यमंत्री होण्यानंतर अवघ्या काही महिन्यात गुजरातमध्ये दंगल झाली आणि तेव्हापासून तथाकथित सेक्युलर माध्यमे, विचारवंत, संस्था व राजकीय पक्षांनी मोदींना लक्ष्य केले. परिणामी नकळत त्या माणसाला सहानुभूती मिळत गेलेली आहे. आजही त्यातून त्याची सुटका झाली नाही. कदाचित मोदींना देशाचा अद्वितिय नेता बनवूनच थांबायचे, असा त्यांच्या विरोधकांचा संकल्प आहे किंवा काय, अशी कधीकधी शंका येते. अन्यथा पाच वर्षांच्या कारकिर्दीनंतरही मोदी इतके लोकप्रिय राहू शकले नसते, की विरोधक इतके अगतिक गोंधळून जाऊ शकले नसते. पुढल्यास ठेच मागचा शहाणा असे आपण मराठीत म्हणतो. पण मागचा अतिशहाणा असला तर काय होते, त्याचा हा जीताजागता पुरावा आहे.

२००२ च्या दंगलीनंतर चहूबाजूने मोदींना वेढण्यात आले, तेव्हा त्यांनी आपल्यावरच्या टिकेला भलतेच वळण दिले. जितकी टिका वा शिव्याशाप विरोधक देत राहिले ते मोदींच्या पथ्यावर पडत गेलेले होते. वास्तविक ती दंगल हिंदू मुस्लिमांच्या मनातल्या वैरभावनेचा परिणाम होता. त्याला मोदी आळा घालू शकले नसतील. पण म्हणून त्यांनीच दंगल घडवली वा पेटवली; असा आरोप निव्वळ मुर्खपणा होता. पण विरोधक मोदींना संपवण्यासाठी त्याचा डावपेच म्हणून वापर करीत गेले आणि क्रमाक्रमाने मोदींनी त्यालाच आपले हत्यार बनवून टाकले. सामान्य लोकांनाही ठाऊक होते, की दंगल मोदींनी आवरली नसेल, तरी पेटवली नक्की नव्हती. ती दंगल हिंदूंच्या मनात साचलेल्या रागाचा अविष्कार होता. सहाजिकच जितक्या मोदींना शिव्या पडत होत्या, तितक्या शिव्या प्रत्यक्षात हिंदू बहुसंख्यांकांना अधिक प्रक्षुब्ध करून मोदींकडे ढकलत होत्या. त्यातूनच मग मोदीनिष्ठ नावाची एक मतदार जमात तयार होत गेली. आपल्यावरच्या कुठल्याही टिकेला मोदींनी चतुराईने गुजरातच्या अस्मितेवरचा हल्ला, असे वळण दिले आणि जितका शिव्याशापांचा भर वाढत गेला, तितके मोदी गुजरातच्या अस्मितेचे पक्के प्रतिक बनत गेले. अधिकाधिक गुजराती जनता मोदींकडे ओढली गेली आणि मोदींनीही ‘गर्वी गुजरात’ अशी घोषणा देऊन ‘मेरे पाच करोड गुजराती बंधू’ अशी भाषा सातत्याने वापरली. त्यातून त्यांना सलग निवडणूका जिकणे शक्य झाले. शिव्याशाप देण्यात व विनबुडाचे आरोप करण्याचा खुळेपणा दोनचार वर्षात थांबला असता, तर मोदी पंतप्रधान पदाच्या शर्यतीत पोहोचूही शकले नसते. पण कधीच न चुकणार्‍यांना शहाणपणा कोणी शिकवायचा? नेमकी तीच चुक आता पुन्हा होत असून, मोदी म्हणजे गुजरात याच चालीवर भारताची लढवय्या सुरक्षा दले म्हणजे मोदी; असे चित्र विरोधकांनी बालाकोटनंतर निर्माण करण्याचा चंग बांधलेला आहे.

हवाई दलाने पाकिस्तानात घुसून बालाकोट येथे हल्ला केला आणि जैश महंमद या जिहादी संघटनेच्या छावण्या उध्वस्त केल्याची घोषणा अधिकृतपणे करण्यात आलेली आहे. तिच्याविषयी शंका घेणे म्हणजे प्रत्येक्षात हवाई दल व लष्कराच्या क्षमतेवर, शौर्यावर शंका घेणे आहे. ते कोणाला आवडू शकते? इमरानचे कौतुक करून सुनील गावस्कर वा सचिन तेंडूलकरची निंदा कुठल्या भारतीयाला आवडू शकते? नेमकी तशीच इथे स्थिती आहे. बालाकोटच्या हल्ल्यावर शंका घेतली गेली व पुरावे मागितले गेल्यावर मोदींची भाषा ‘गर्वी गुजरात अस्मिते’ची आठवण करून देणारी आहे. या शंका़चा मारा सुरू झाल्यावर मोदींनी आपल्या जाहिर भाषणातून नेमके विरोधकांना कोंडीत पकडले आहे. मोदीला शिव्या द्या, पण सेनादलाची अवहेलना नको, सैनिकांच्या शौर्यावर चिखलफ़ेक नको; असा साळसूद पवित्रा घेतलेला आहे. आपल्याला विचारल्या जाणार्‍या प्रश्नांना थेट सेनादलाविषयीची शंका व आरोप ठरवून, मोदींनी दिलेली कलाटणी विरोधकांना जमिनदोस्त करण्यास पुरेशी ठरणारी आहे. असल्या शंका घेऊन व आरोप करून पाकिस्तानची प्रशस्ती विरोधकांनी मिळवली आहे. पण पाकिस्तान ज्याचे कौतुक करतो, त्याच्याविषयी भारतीयांना कमालीचा संताप येतो, ह्या वस्तुस्थितीचे काय? जो कोणी पाकिस्तानविषयी आत्मियता दाखवील वा त्याना झुकते माप देईल; त्याच्या विरोधात भारतीय बहुसंख्य लोक जातात. ही तर वस्तुस्थिती आहे ना? मग ताज्या घडामोडी बघितल्या तर बालाकोटचे पुरावे मागून वा त्यासाठी युक्तीवाद करून विरोधकांनी गुजरातच्या दंगलीनंतरची पुनरावृत्ती चालवलेली नाही काय? याक्षणी बालाकोटविषयी प्रश्न विचारणे वा आक्षेप घेणे, म्हणजे भारतीय सेनादलाला खोटे पाडून मोदींच्या हाती कोलित देणे आहे. इतकेही ज्यांच्या मेंदूत शिरत नाही, त्यांना कोण वाचवू शकतो?

लोकमत किंवा मतपेटीत जाऊन पडणारे मत, ही शेवटी लोकभावना असते आणि तो बुद्धीवाद नसतो. लोकांना भावणारे व आवडणारे काहीतरी हवे असते आणि त्यावर लोकमत आकार घेत असते. बालाकोटचा हवाई हल्ला ही सामान्य भारतीयांचे दिर्घकालीन स्वप्न होते आणि आहे. सतत घातपात व जिहादी हिंसा करणार्‍या पाकला काहीतरी धडा शिकवला पाहिजे; ही प्रत्येक भारतीयाची दिर्घकालीन सुप्त इच्छा होती आणि बालाकोटच्या हल्ल्याने ती पुर्ण झालेली आहे. त्यामुळे सुखावलेल्या भारतीयांसमोर तोच हल्ला खोटा वा निरूपयोगी असल्याची भाषा बोलणे, म्हणजे त्याच सामान्य भारतीयाच्या तोंडातला तो सुखाचा घास हिसकावून घेण्याचे पाप आहे. ते पाप करणार्‍याला कुठला संवेदनशील भारतीय माफ़ करू शकतो? तो भारतीय मोदीभक्त वा पंतप्रधानाचा चहाताही असण्याची गरज नाही. पण भक्त नसलेला सामान्य भारतीयही आज विरोधकांच्या असल्या शंकानी दुखावला आहे. मोदींना मत देण्यापेक्षा अशा दिवाळखोरांना धडा शिकवण्याची त्याची इच्छा अधिक प्रबळ होण्याला पर्याय नाही. मग तो मतदानाला जाईल, तेव्हा त्याच्या मनात मोदींना मत देण्याची इच्छा नसेल. मग बालाकोटवर शंका घेणारे व पाकिस्तानला पोषक बोलणार्‍यांना धडा शिकवायची इच्छा कशी पुर्ण होईल? त्यांनी अशा विरोधकांना धडा शिकवायचा तर कोणाला मत द्यावे लागे? हे सगळे विरोधक मिळून मोदींना हरवायला निघाले असतील, तर त्यांना हरवण्यासाठी आसूसलेल्या भारतीय मतदाराला मोदी आवडत नसले तरी त्याच मोदी व भाजपाला मत देण्याखेरीज पर्याय उरतो काय? तशी वेळ मतदारावर मोदींनी आणलेली नाही, तर मोदी विरोधकांनी आणलेली आहे ना? मग त्यांना शहाणे म्हणायचे की अतिशहाणे म्हणायचे? लोकशाही लोकभावनेवर चालते आणि तीच लोकभावना दुखावण्यातून लोकशाहीत निवडणूका जिकता येत नाहीत. हे अशा अतिशहाण्यांना कधी कळायचे?