पवारच भाजपात चाललेत?

सचिन अहीर किंवा अन्य काही राष्ट्रवादीचे नेते आमदार भाजपा किंवा शिवसेनेत जात असल्याच्या बातम्या मागला आठवडाभर चालू आहेत. काहीजण राष्ट्रवादीतून बाहेर पडलेतच. पण छगन भुजबळ यांच्यासारख्या काहीजणांनी साफ़ इन्कार केलेला आहे. पण यात एका नावाचा समावेश मात्र झालेला नाही, ते खुद्द पक्षाचे संस्थापक शरद पवार यांचे. अर्थात पवार आपला पक्ष गुंडाळून पुन्हा कॉग्रेसमध्ये विलीन होणार असल्याचा अफ़वा मध्यंतरी उठल्या होत्या. तेव्हा त्यांनी लोकसभा मतदानानंतर राहुल गांधी यांची भेट घेतली होती आणि राहुलनी पक्षाध्यक्ष पदाचा राजिनामा दिलेला होता. सहाजिकच त्यानंतर जुन्या विभक्त झालेल्या कॉग्रेसजनांना पुन्हा पक्षात आणायच्या काही हालचाली सुरू झाल्या असाव्यात, अशी अटकळ अनेकांनी बांधली. त्यातूनच पवारांच्या कॉग्रेस प्रवेशाच्या गोष्टी सुरू झालेल्या होत्या. त्यात ज्येष्ठ व अनुभवी म्हणून मग त्यांनाच कॉग्रेसचे अध्यक्षपद दिले जाईल, अशाही गोष्टी सुरू झाल्या. पण लौकरच साहेबांनी त्याचा साफ़ इन्कार केला आणि राहुलची समजून काढायला भेट घेतल्याचे स्पष्टीकरण दिलेले होते. त्यामुळे त्या बातमीवर नंतर पडदा पडला. मग साहेब कामाला लागले आणि आपल्या दुसर्‍या नातवाला त्यांनी भाकरी कशी थापावी किंवा भाजावी; त्याचे धडे देण्याचे काम हाती घेतले. लोकसभा निवडणूकीपुर्वी त्यांनी पार्थ पवार या नातवाला नात्यागोत्यात कर्ज कसे द्यावे, त्याचे खास धडे दिलेले होते. आता विधानसभेपुर्वी त्यांनी रोहित पवा्रांना भाकर्‍या भाजण्याचे प्रशिक्षण देण्याचा उपक्रम हाती घेतलेला दिसतो. अन्यथा त्याने पक्ष सोडून जाणारे भाकरीच्या पीठातले भरड असल्याचा शोध कशाला लावला असता? असो, पण या नव्या पलायनांच्या निमीत्ताने पवारांनी केलेले विधान अतिशय सुचक आहे आणि तेच स्वत: विधानसभेनंतर भाजपात जातील किंवा काय; अशी शंका घ्यायला जागा निर्माण झाली आहे.

पवारांना स्मरत असेल, तर आज त्यांनी पक्षातले आमदार भाजपा वा शिवसेनेत जाण्याची केलेली मिमांसा, अजिबात नवी नाही. त्यांच्यापुर्वी त्यांच्याच राजकीय वंशातील वा जमातीच्या एका अन्य नेत्यांने तशीच काहीशी मिमांसा केलेली होती. लोकसभा निवडणूकीला काही महिने शिल्लक असताना, म्हणजे २०१९ च्या आरंभी अकस्मात भाजपाचे पक्षाध्यक्ष अमित शहा मातोश्रीवर गेलेले होते. तिथून मग ते शिवसेना पक्षप्रमुख उद्धव ठाकरे यांच्यासमवेत वरळीला पोहोचले आणि दोघांनी एकत्र पत्रकार परिषद घेतली होती. त्यात त्यांनी लौकरच होणार्‍या लोकसभा निवडणुकीसाठी पुन्हा युतीची घोषणाही केलेली होती. जागावाटप वा अन्य कुठल्याही वादात दोघे पडले नाहीत आणि त्यांनी युतीची घोषणा केली होती. तेव्हा विधानसभेतील कॉग्रेसचे गटानेते आणि विरोधी पक्षनेते राधाकृष्ण पाटिल यांनी युती होण्याविषयी कुठली प्रतिक्रीया दिलेली होती? शरद पवारांना ती प्रतिक्रीया आठवते काय? उद्धव ठाकरे भाजपवर तेव्हा कितीही टिका करीत असले, तरी त्यांचा शिवसेना हा पक्ष सरकारात सहभागी होता आणि तांत्रिकदृष्ट्या तरी एनडीएमध्येच होता. पण सेना भाजपा यांच्यात कायम भांडणे चाललेली होती. एकमेकांवर कुरघोड्या करणारी वक्तव्येही चालली होती. तरीही त्यांनी निवडणूकपुर्व युती केल्यावर राधाकृष्ण विखे म्हणाले होते, की ही सर्व ईडी म्हणजे सक्तवसुली संचालनालयाची कृपा आहे. म्हणजेच शिवसेनेच्या पक्षप्रमुखाला त्या ईडीच्या धाडी वा कारवाईचा धाक घालून युतीला शरण जाण्याची सक्ती झाली आहे. खरेच तसे होते काय? की राधाकृष्ण टाईमपास करीत होते? आज शरद पवारही मनातले बोलत आहेत, की निव्वळ टाईमपास करीत आहेत? कारण दोघांच्या भिन्नकालीन प्रतिक्रीया समान आहेत. फ़रक इतकाच आहे, की विखे ते विधान विसरून आज भाजपाचे मंत्री म्हणून सहभागी झालेले आहेत. पवार साहेबांचा काय मनसुबा आहे?

तेव्हा उद्धब ईडीच्या भितीने युतीत सहभागी व्हायला राजी झालेले होते, हा दावा खरा असेल; तर लौकरच विखेंचा सुपुत्र सुजय विखे भाजपात कशाला गेला होता? तेव्हा त्याच्याही विरोधात ईडीने कुठली धाड घातली होती, की कारवाई सुरू केली होती? लौकरच त्याला भाजपाची उमेदवारी मिळाली आणि पित्यानेही कॉग्रेस पक्षात राहूनच आपल्या पुत्रासाठी भाजपाचा प्रचारही केला होता. पण इतके होऊन गेल्यावरही कॉग्रेसने राधाकृष्ण विखे पाटिल यांच्यावर कुठली शिस्तभंगाची कारवाई केलेली नव्हती आणि कंटाळून त्यांनाच राजिनामा द्यावा लागला होता. त्यांनीच भाजपात प्रवेश केला आणि लौकरच त्यांची मंत्रीपदी वर्णी लागलेली होती. पवारांची भाषा नेमकी तशीच असेल, तर पवारांचा इरादा तरी वेगळा कशावरून असू शकेल? ईडीच्या धाडी व कारवाईचा धाक दाखवून किंवा सत्तेचा गैरवापर करून विरोधी पक्षामधले आमदार नेते स्वक्षात आणणे ही भाजपाची निती असेल, तर आधी तशा तक्रारी कशाला केल्या जातात? उलट असे दिसते, की आधी नेमके असे आरोप प्रछन्नपणे करणारेच आपला इतरत्रचा गाशा गुंडाळून भाजपा किंवा शिवसेनेत दाखल होत असतात, होत आहेत. ताजा प्रसंग सांगायचा, तर सचिन अहीर यांचे विधान तपासायला हरकत नसावी. ते शिवसेनेत दाखल झाल्यावर म्हणाले, शरद पवार हृदयात आहेत, मनात मात्र शिवसेना किंवा उद्धव आहेत. हे त्यांचे शब्द आहेत, की शरद पवारांच्या मनातले शब्द हृदयात घेऊन अहीर सेनेत दाखल झाले आहेत? खुद्द पवारांनाच आपल्या भवितव्याची चिंता इतकी सतावते आहे, की आपल्यावरही ईडीने धाडी वगैरे घालाव्यात आणि आपल्याला भाजपात सक्तीने उचलून न्यावे; अशी अपेक्षा आहे? कारण त्यांची विधाने व वक्तव्ये नेमकी राधाकृष्ण विखे पाटलाचे अनुकरण करणारी आहेत. साहेबांच्या मनात काय चाललेले असते, ते नेमके त्यांनाही आधी ठाऊक नसते. मनातले करून टाकल्यावर साहेब त्याचे स्पष्टीकरणे देत असतात.

विरोधी पक्षाची देशभरातली दुर्दशा आणि महाराष्ट्रात जुनेजाणते व निष्ठावान सहकारी एकामागून एक पक्षाची कास सोडून जाऊ लागल्याने साहेबांचा धीर खचला आहे काय? कारण सत्तेपासून दिर्घकाळ वंचित रहाणे त्यांच्या स्वभावात नाही. १९७८ च्या बंडानंतर दोन निवडणुकात मार खाल्यावर त्याना अकस्मात राजीव गांधींचे हात बळकट करण्याची उपरती झालेली होती आणि कुठल्याही पदाची अपेक्षा न करता त्यांनी १९८६ च्या अखेरीस पुन्हा कॉग्रेसमध्ये आपले कार्य विलीन करून टाकले होते. त्यामुळे राजीव गांधींच् हात किती बळकट झाले, ते साहेबांनाच ठाऊक. पण नंतरच्या आठदहा वर्षात महाराष्ट्रात तरी शरद पवारांचे हात भरपूर बळकट झालेले होते. त्यांच्यासमोर विलासराव, सुशीलकुमार अशा मुळच्या निष्ठावंतांचे हातही लुळेपांगळे होऊन गेलेले होते. १९९९ नंतर राष्ट्रवादी अशी वेगळी चुल मांडून सोनियांचे परकीय हात रोखण्याचा प्रयास फ़सल्यावर अवघ्या पाच वर्षात साहेबांनी सोनियाच पंतप्रधान व्हाव्यात म्हणून कुठल्याही कसरतपटूला लाजवणार्‍या कोलांट्या उड्यांचा पराक्रम केलेला होता. हा सगळ इतिहास तपासला तर आता त्यांनी वापरलेली इडीच्या धाडीची कथा ‘राधाकृष्णा’च्या लिलांची आठवण करून देणारी आहे. मुलांना किंवा नातवांना राजकारणात हवी असलेली खेळणी आणून देण्याची कुवत राहिलेली नसल्याने साहेबांना भाजपात जाण्याचे तर वेध लागलेले नाहीत? लोकसभेपुर्वी विखेपुत्राचा हट्ट पुर्ण करता येत नसल्याने, आपल्या पोरांना सोडून दुसर्‍यांच्या पोरांचे लाड किती करायचे? ही भाषा साहेबांचीच् होती ना? आता आपल्याच मुलानातवंडांच्या अपेक्षांची पुर्ती करण्यातल्या अपुरेपणाने साहेब शरणागत झाल्यासारखे बोलत आहेत का? नुसत्या ईडी वा आयकराच्या धाडीतून कोणी पक्षांतर करायला शरण जात नाही, हे समजत नसण्याइतके शरद पवार दुधखुळे नक्कीच नाहीत. अन्यथा विखेंच्या विधानाचे अनुकरण करून त्यांनी वेगळा संकेत कशाला दिला असता? साहेबच भाजपात येण्यासाठी सज्ज होत असतील का?