धोक्याचा इशारा

हरयाणातील दोन घटना मोदी सरकारसाठी इशारा आहेत. एका घटनेत तिथल्या भाजपा नेत्याच्या मुलाने आपल्या टपोरी मित्रांसमवेत तरूण मुलीचा पाठलाग करून तिला छेडण्याची मस्ती केलेली आहे. सुदैवाने ही मुलगी एका सनदी अधिकार्‍याची कन्या असल्याने, तिने तात्काळ पोलिस संपर्क साधला आणि त्या टोळक्याला अटक झाली. पण लौकरच त्यावर झाकपाक सुरू झाली. अटकेनंतर ज्या पद्धतीची भाषा संबंधित पोलिस अधिकार्‍याने माध्यमांसमोर वापरली होती, त्यात नंतर सौम्यपणा आला आणि अटकेतून मुक्त झालेला नेतापुत्र सुखरूप घरी परतला. त्याच्यावरचे आरोप सौम्य करण्यात आले, जेणेकरून त्याला कोर्टात हजर केल्याशिवाय जामिन देता आला. आता त्यावरून काहूर माजले आहे. आणखी एक घटना काही तासातच घडली. अन्यत्र एका मंत्र्याच्या गाडीला रुग्णवाहिकेची धडक बसली. घटना फ़ारशी गंभीर नव्हती. पण त्या रुग्णवाहिकेला पुढार्‍याने रोखून धरले आणि त्यात असलेल्या जखमी व्यक्तीचा तिथेच विलंबामुळे मृत्यू झाला. अशा दोन घटनांनी भाजपानेत्यांच्या सत्ता किती डोक्यात गेली आहे, त्याची प्रचिती जनतेला आली आहे. यातही अर्थातच सारवासारव सुरू आहे. कायद्यानुसार आवश्यक कारवाई होईलच, असे हरयाणाचे मुख्यमंत्री मनोहरलाल खट्टर यांनी सांगितले आहे. असे उत्तर देण्यासाठी भाजपाचा मुख्यमंत्री वा सरकार असण्याची गरज नव्हती. अशीच उत्तरे कॉग्रेसचे भुपींदरसिंग हुड्डा देत होते, म्हणून लोकांनी त्यांना बाजूला करून भाजपाला सत्ता दिलेली आहे. त्याचे भान खट्टर वा अन्य भाजपा नेत्यांना उरलेले नाही. कालपर्यंत नेहरुगांधींच्या नावाने मळवट भरला म्हणजे सत्ता मिळते, बाकी काही जबाबदारी नसते, अशा समजुतीत कॉग्रेसवाले मस्ती करीत होते. आज तसाच काहीसा समज भाजपच्या नेत्यांनी करून घेतलेला दिसतो. अन्यथा हे दोन प्रकार इतके उजळमाथ्याने घडले नसते.

भाजपा नेत्याचा मुलगा आपल्या साथीदारांसह आलिशान गाडीतून एका मुलीचा पाठलाग करतो आणि तिला धमक्या देतो वा हल्ला करण्याचा आवेश आणतो. ही त्याची मस्ती नसते, तर बापाच्या सत्तेची नशा असते. पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी सत्तेची मस्ती दिसू नये व असू नये; म्हणून सरकारी गाड्यांवरचे लालदिवे काढून घेण्याचा निर्णय जाहिर केला. पण अंगावरचे कपडे उतरले, म्हणून सत्तेची झींग कुठे नाहिशी होत असते. आपला बाप सत्तेत आहे किंवा सत्ताधारी पक्षाचा आहे, अशी नशा चढली, म्हणजे लालदिवा असायची गरज नसते. ती मस्ती मग अंगातून बाहेर पडू लागते आणि इतरेजनांना सतावू लागते. ज्यांना आपल्या सत्तेमुळे फ़ेरबदल झाला व लोकांचे जीवन सुसह्य झाले असे दाखवायचे आहे, त्यांनी तरी निदान यातून बाहेर पडायला हवे. भाजपाकडून तशी अपेक्षा असल्याने लोकांनी त्यांना अनेक राज्यात सत्तेवर आणून बसवले आहे. पण त्याचा अर्थ भाजपाच्या नेत्यांनी व त्यांच्या आप्तस्वकीयांनी वेगळाच काढलेला दिसतो. कालपर्यंतचे कॉग्रेसवाल्यांचे चेहरे लोकांना आवडेनासे झाले होते आणि आपल्याला छळणारे भिन्न चेहर्‍याचे असावे, या अपेक्षेने लोकांनी भाजपाला सत्ता दिलीय, असा काहीसा समज या नेत्यांनी करून घेतलेला असावा. अन्यथा चंडीगडच्या त्या नेतापुत्राने पापकर्म केल्यावर त्याला वाचवण्यासाठी पिता गेलाच नसता. उलट अशा घटनेची खबर लागताच त्याने परस्पर पोलिसांना आवश्यक व योग्य असेल, ती कारवाई बेधडक करायला सांगितले असते. पण इथे उलट त्या भाजपा नेत्याने पोलिस ठाण्यात जाऊन आपल्या पुत्राची गुन्ह्यात सहभागी असलेली गाडी घरी आणली व पुत्रालाही सौम्य कलमे लावून तात्काळ जामिन मिळण्याची तजवीज केली. इतकी महान तत्परता दाखवणारे नेते भाजपात असतील, तर लोक भाजपामुक्त भारताची घोषणा कोण करतो, याचीच प्रतिक्षा करू लागतील.

दिर्घकाळ सत्तेसाठी व विजयासाठी लक्षावधी कार्यकर्ते झटतात, तेव्हा असा विजय मिळत असतो. त्या कार्यकर्त्यांनी जनमानसात पक्षाची प्रतिमा उभी केलेली असते, ती नेत्यांच्या मस्तीची नव्हेतर जनसेवेची ग्वाही असते. तिलाच चुड लावणारे जेव्हा पक्षात येतात वा असतात, तेव्हा त्या पक्षाला अन्य कोणी पराभूत करण्याची अजिबात गरज नसते. असे मुठभर नेते वा त्यांचे आप्तस्वकीय कुठल्याही महान पक्षाला विनाविलंब धुळीस मिळवून दाखवतात. कॉग्रेसचा र्‍हास नरेंद्र मोदी व अमित शहांच्या पराक्रमाने झाला, त्यापेक्षा कॉग्रेसच्या मस्तवालपणाने केलेला आहे. अशा मस्तवालांनी कॉग्रेस आतून बाहेरून पोखरून काढलेली होती. मोदींच्या प्रयत्नांनी त्या पोखरल्या कॉग्रेसला एक मोठा दणका दिला आणि बघता बघता कॉग्रेस ढासळून पडत गेली. तो पराक्रम अशाच दिवाळखोर सत्ताधुंद लोकांनी केला होता. कॉग्रेसचा गुन्हा एकच होता, पक्षाने व नेत्यांनी अशी पापकर्मे पाठीशी घालण्यात धन्यता मानली. आज नेमके तेच चंडीगडच्या भाजपा नेत्यांनी केलेले आहे. उलट अशा बाबतीत मुख्यमंत्र्यांनी तात्काळ हस्तक्षेप करून, त्या नेतापुत्राला पुन्हा अटक करण्याचे आदेश द्यायला हवे होते. तरच भाजपा किती वेगळा आहे, त्याची प्रचिती लोकांना आली असती. पण तसे झालेले नाही. मुख्यमंत्र्यांनी कुठलाही हस्तक्षेप केलेला नाही, तर कॉग्रेसी छापाचे जुनेच उत्तर दिलेले आहे. त्यामुळे बंगाल, केरळ वा तामिळनाडू जिंकण्याची आपली स्वप्ने बाजूला ठेवून मोदी-शहांनी अगोदर जिंकलेल्या प्रांतातील आपल्याच मोकाट सुटलेला सत्ताधुंद वळूंना लगाम लावण्याचे काम हाती घेतले पाहिजे. अन्यथा २०१९ वा इतर निवडणूकात त्यांचा केजरीवाल व्हायला वेळ लागणार नाही. दिल्लीच्या शहरी राज्यातील इवल्या सत्तेची मस्ती चढलेल्या केजरीवालनी असेच पापाकर्मी पाठीशी घातले आणि दिल्लीकरांनी त्यांना दोन वर्षात धडा शिकवलेला आहे.

मोदी-शहा पक्षाचा व प्रभावक्षेत्राचा विस्तार करण्यात गर्क आहेत. पण जिथे त्यांना लोकांनी प्रतिसाद दिला आहे, त्या जनतेचा विश्वास कायम राखण्यालाही प्राधान्य दिले पाहिजे. कारण त्याच विश्वासाच्या आधारावर पुढली भक्कम वाटचाल होत असते. अशा विश्वासाला तडे देणारे म्हणूनच नजिकचे शत्रू वा घातपाती असतात. ज्या नेत्याच्या पुत्राने असा उद्योग केला, तो भाजपाचा सर्वात जवळचा शत्रू असतो. त्याला पाठीशी घालण्यातून पक्षाची व नेतृत्वाची प्रतिमा मलीन व्हायला हातभार लागत असतो. राहुल गांधी यांची पादत्राणे उचलून निष्ठा दाखवणारे वा मुजोरी करून जनतेला हैराण करणार्‍यांनी कॉग्रेस बुडवली आहे. किंबहूना त्यांना राहुल सोनिया पाठीशी घालत गेल्या, त्यातून त्या पक्षाचा बोजवारा उडालेला आहे. मायावती वा मुलायमच्या पक्षालाही त्यातूनच पराभवाला सामोरे जावे लागलेले होते. प्रजापती नावाचा मंत्री धुमाकुळ घालूनही त्याला अखिलेश आवर घालू शकला नाही. त्याची किंमत समाजवादी पक्षाने उत्तरप्रदेशात मोजली. किंबहूना अशाच दुष्टचक्रात फ़सण्याला घाबरून नितिशकुमारनी लालू व कॉग्रेसची साथ अलिकडेच सोडली. त्यापासून धडा घेतला नाही, तर भाजपाने अन्य कोणाला हरवण्याच्या कल्पना सोडून द्याव्या. पक्षातूनच भाजपाला पराभूत करणारे सोकावत चालले असतील, तर इतरांना संपवण्याची भाषा कामाची नसते. लोकांचा विश्वास संपादन करणे एकवेळ सोपे आहे, पण तो विश्वास टिकवण्यासाठी सातत्याने चांगली उदाहरणे पेश करावी लागतात. चंडीगड व हरयाणातील दोन ताजे नमूने जनतेला भयभीत करणारे आहेत. असे अस्तनीतले निखारे संभाळत मोदी वा भाजपाला दिर्घकाळ देशात राज्य करता येणार नाही. सत्ता टिकवण्याची गोष्ट दूर राहिली. देशाला कॉग्रेसमुक्त करण्यापेक्षा आधी भाजपाला गुन्हेगारमुक्त करण्याला प्राधान्य देण्याची वेळ आली आहे.